Niemcy planowali wysadzić w powietrze baraki z Żydówkami. Oddziały Brygady Świętokrzyskiej NSZ ocaliły życie kilkuset więźniów - Wiadomości z Polski i Świata

5 maja 1945 r. oddziały Brygady Świętokrzyskiej NSZ wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie (Czechy), uwalniając około 700 więźniarek. Do niewoli wzięto ok. 200 esesmanów i 15 strażniczek; w walce rannych zostało 2 polskich żołnierzy. – Polacy ocalili życie kilkuset więźniów. Przesłuchani Niemcy powiedzieli, że mieli rozkaz wysadzić w powietrze baraki z Żydówkami – opisywał dr Rafał Drabik z IPN Lublin.

Oddziały Brygady Świętokrzyskiej NSZ, zmierzając w kierunku wojsk amerykańskich, zaatakowały niemiecki obóz w Holiszowie. Po krótkiej walce niemiecka załoga skapitulowała. Uwolniono ok. 700 więźniarek, w tym 167 Polek oraz ponad 200 Żydówek.

5.05.1945 r. #BrygadaŚwiętokrzyskaNSZ 🇵🇱🦎 wyzwoliła niemiecki 🇩🇪 obóz koncentracyjny w #Holiszów ratując przed śmiercią 1000 więźniarek, w tym 280 Żydówek. pic.twitter.com/iDO4gOaI63
— NarodoweSiłyZbrojne (@nsz_1942) May 5, 2020

Brygada Świętokrzyska była największą formacją zbrojną Narodowych Sił Zbrojnych, walcząca zarówno z Niemcami, jak i podziemiem komunistycznym. Powstała 11 sierpnia 1944 r. na Kielecczyźnie pod dowództwem kpt. Antoniego Dąbrowskiego-Szackiego „Bohuna”. Od początku swej działalności na Kielecczyźnie Brygada organizowała ataki na niemieckie posterunki; rozbrajała niewielkie oddziały żandarmerii oraz Wehrmachtu. Do jednego z największych starć z siłami niemieckimi doszło 20 września pod Cacowem.

Głównym celem istnienia Brygady było zbrojne zwalczanie podziemia komunistycznego, uzależnionego od Związku Sowieckiego. Atakowała ona partyzantów Armii Ludowej, likwidowała lokalne struktury PPR. Do największych antykomunistycznych akcji bojowych Brygady należały: atak na Brygadę AL „Świt” w sierpniu 1944 r., rozbicie pod Rząbcem zgrupowania AL pod dowództwem Tadeusza Grochala „Tadka Białego” – we wrześniu 1944 r. oraz zorganizowana trzy miesiące później akcja na grupę sowiecką z oddziału NKWD „Awangarda”, którym dowodził Wasyl Tichonin „Wasyl”.

W okresie stalinizmu, w latach 1945–1956, żołnierze Brygady Świętokrzyskiej skazywani byli przez władze komunistyczne, w licznych procesach sądowych, na kary śmierci lub długoletniego więzienia. Władze zażądały wydania żołnierzy formacji przebywających na zachodzie jako „jednostki kolaboracyjnej”, a jej dowódcę Antoniego Szackiego (ps. „Bohun”) uznały za zbrodniarza wojennego.